Išijas je je oboljenje koje nastaje oštećenjem kičmenih korJenova izazvanim prolapsom lumbalnih intervertebralnih diskusa. Veliki socio - medicinski značaj išijasa proističe iz činjenice da je to jedan od veoma čestih uzroka radne nesposobnosti, odnosno bolovanja.
Uzrok nastanka:
prerano starenje i degenerativne promjene intervertebralnog (međupršljenskog) diskusa su svakako osnovni razlog ove bolesti. Najčečće pri podizanju tereta iz nezgodnog položaja tijela (pogrešan pokret) dolazi do pucanja fibroznog prstena diskusa i prolapsa njegovog središnjeg dijela-nukleus pulpozusa koji vrši kompresiju na odgovarajući kičmeni koren (mjesto odakle polaze nervi).
Predilekciono mjesto je između petog lumbalnog i prvog sakralnog pršljena sa pritiskom na prvi sakralni korjen. Rjeđi je prolaps između četvrtog i petog lumbalnog pršljena sa kompresijom petog lumbalnog korena, a još rjeđi između trećeg i četvrtog ili drugog i trećeg lumbalnog pršljena.
Klinička slika:
U anamnezi ima više nastupa bolova u lumbalnom dijelu kičme (lumbago), obično poslije naprezanja. Aktuelni bol je lokalizovan u istom predjelu i širi se ka zglobu kuka, niz potkoljenicu i list noge sve do prstiju.
Parestezije (izmjenjeni osjećaj, osjećaj mravinjanja), nekad i hipestezija (smanjen osjećaj za dodir) u palcu noge govore da je u pitanju lezija korijena L5, odnosno oštećenje diskusa između četvrtog i petog lumbalnog pršljena. Kada se ove smetnje jave na spoljnoj strani stopala i malom prstu, riječ je o oštećenju korjena S1.
Ahilov refleks je snižen ili ugašen i to je najpouzdaniji znak išijasa. Bolovi se pojačavaju pokretima i naprezanjem (kašalj, kijanje, smeh).
Istezanje išijadičnog živca (podizanjem ispružene noge) dovodi do pojačavanja bola (pozitivan Lazarevićev znak).
Mogu se naći i raznovrsni motorni znaci - najčešći nalaz je refleksni spazam paravertebralne muskulature koja predstvalja odbrambenu reakciju od bolnih pokreta. Pokretljivost ovog dijela kičme je ograničena, naročito unazad.
Može se javiti i hipotonija mišića, npr.glutealnih a nekada i mišića cijele noge. Nemogućnost stajanja na prstima i peti posljedica je slabosti fleksora i ekstenzora palca i fleksora stopala. Prolaps između drugog i trećeg i trećeg i četvrtog lumbalnog pršljena daje simptomatologiju od strane nervusa femoralisa - sniženje odnosno gašenje patelarnog refleksa, smanjenje snage, hipotonija i hipotrofija mišića kvadricepsa.
Dijagnoza
Osim kliničke slike za dijagnostiku su značajni EMG - koja može da identifikuje ledirane korjenove i da odredi stepen njihovog oštećenja; nativni snimak lumbosakralne kičme obično pokazuju suženje intervertebralnog prostora, ali i druge degenerativne promene na kičmenom stubu. Suvjerena metoda koja pokazuje nivo i veličinu prolapsa je NMR (nuklearna magnetna rezonanca). Odličan prikaz prolapsa u ovoj regiji obezbjeđuje i lumbalna radikulografija.
Liječenje:
Akutna bolna faza zahtjeva hitnu terapiju zbog težine bolova, koji su u velikom broju slučajeva nepodnošljivi. Najefikasnija mjera je infiltracija paravertebralne muskulature u blizini bolnih tačaka analgeticima i kortikosteroidima. Poslije infiltracije treba grijati lumbalni predio toplim termoforom. Korisna je primjena i miorelaksantnih sredstava sa sedativnim dejstvom.
Često se daju i injekcije vitamina B1, B6 i B12.
U akutnoj fazi najkorisnije je postavljanje u položaj na leđima sa natkolenicama u vertikalnom i potkolenicama u horizontalnom položaju - Williamsov položaj.
Po smirivanju bolova primjenjuje se fizikalna terapija sa ciljem jačanja paravertebralne muskulature. Bolesnika treba savjetovati da spava na ravnoj postelji, da izbjegava podizanje tereta pri ispravljanju, da ne pravi nagle pokrete i da sam sprovodi odgovarajuće vježbe.
Ako postoji poremećaj funkcije sfinktera i potencije, značajne slabosti mišića i atrofije, znaci kompresije kičmene moždine i dugotrajni bolovi potrebna je hirurška intervencija.
Nema komentara:
Objavi komentar